Modlitwa Jezusowa polega na powtarzaniu jednej formuły: Panie Jezu Chryste, Synu Boży, zmiłuj się nade mną, grzesznikiem. Jest to klasyczne wezwanie modlitwy Jezusowej. Nawiązuje do słów z Nowego Testamentu: wołania niewidomego – Jezusie, Synu Dawida, ulituj się nade mną (Łk 18,38) oraz modlitwy celnika – Boże, miej litość dla mnie, grzesznika (Łk 18,13). Mnich Kościoła Wschodniego podkreśla, że „ta modlitwa może być wymawiana na głos lub powtarzana jedynie w myślach. Mamy zatem do czynienia z formą modlitwy, która znajduje się pomiędzy modlitwą ustną i myślną, medytacyjną i kontemplacyjną” (Mnich Kościoła Wschodniego, Modlitwa Jezusowa. Jej początek, rozwój i praktyka w tradycji bizantyńsko-słowiańskiej, Kraków 2015, s. 120)
W modlitwie Jezusowej wymawiamy imię Drugiej Osoby Trójcy Świętej. To modlitwa w imię Pana Jezusa i do Niego skierowana, dlatego nazywamy ją modlitwą Jezusową. Chrystus sam mówił o modlitwie w Jego imię. Pierwsi chrześcijanie to czynili. Zachętą były słowa samego Chrystusa: O cokolwiek prosić mnie będziecie w imię moje, Ja to spełnię (J 14,14). W Modlitwie Jezusowej zwracamy się do Zbawiciela i Jego imię jest w niej najważniejsze. O nic więcej nie potrzeba się starać. Gdy chociaż kilka osób wspólnie gromadzi się, aby wzywać imienia Pana Jezusa, to wiara daje pewność, że Chrystus jest pośród nich obecny, ponieważ On sam powiedział, że gdzie dwóch albo trzech gromadzi się w Jego imię, to On tam jest (zob. Mt 18,20).
Modlitwę Jezusową można praktykować stosując formułę ewangeliczną: – Jezusie, Synu Dawida, ulituj się nade mną (Łk 18,38) albo poprzez inne zwroty: Panie Jezu Chryste, Synu Boży, zmiłuj się nade mną; Panie Jezu Chryste, zmiłuj się nade mną czy Panie Jezu lub Panie Jezu Chryste. Każdy może wybrać formułę, która jest dla niego najodpowiedniejsza. Dla początkujących polecana jest klasyczna wersja wezwania modlitwy Jezusowej – Panie Jezu Chryste, Synu Boży, zmiłuj się nade mną, grzesznikiem.
To najbardziej popularne wezwanie tej modlitwy składa się z dwóch części. Pierwsza stanowi wezwanie Jezusa, z wypowiedzeniem Jego Imienia oraz wyznaniem Jego Bóstwa. Zawiera zatem wyznanie wiary w Jego Boskość, uwielbienie, adorację. Druga część jest prośbą o miłosierdzie. Wyraża skruchę i prośbę do Boga o zmiłowanie się nad człowiekiem, który staje przed Nim jako grzesznik.
Podczas praktyki modlitwy Jezusowej należy pamiętać o trzech elementach: niczego nie rozważać, o niczym nie myśleć, niczego sobie nie wyobrażać. Wystarczy jedynie ciągłe powtarzanie formuły modlitewnej i bycie świadomym przebywania w Bożej Obecności. Według Ojców wszelkie wyobrażenia, wizje czy myśli są przeszkodą w modlitwie i należy się ich wystrzegać, aby nie ulec ich urokowi.
To przytomne bycie w Obecności Bożej jest kluczowe. Dobrze jest często kierować myśl ku Bogu i uświadamiać sobie, że jest niemożliwe, aby nie być w Jego Obecności. Czy jesteśmy skupieni, czy nie, czy pamiętamy o tym, czy zapominamy, to Bóg i tak jest przy nas stale obecny, bo w Nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy (Dz 17,28).
Aby móc owocnie się modlić, warto na samą modlitwę przeznaczać codziennie określoną ilość czasu. Tej praktyce trzeba być wiernym. Znacznym ułatwieniem jest wyznaczenie sobie pory dnia, w której będziemy oddawać się modlitwie oraz miejsca modlitwy. Początkowo dobrze modlić się przez 10-15 minut. Później będzie można wydłużać ten czas.
Modlitwę Jezusową możemy praktykować w określonej formie (przeznaczając na nią czas, miejsce i za pomocą odpowiedniej techniki) albo w sposób prosty, wolny, bez ścisłych reguł. W drugim przypadku oznacza to, że możemy ją odmawiać nawet idąc, jadąc, odpoczywając, wykonując drobne prace czy stojąc w kolejce. Warto ją odmawiać zwłaszcza w chwilach trudnych doświadczeń, cierpień, chorób, stresu czy zmartwienia. Ilekroć nam się przydarzy rozproszenie, to w sposób zwyczajny powracamy do słów modlitwy. Nie należy denerwować się ani nie stosować siłowych rozwiązań przymuszających do skupienia, gdyż będą one raczej miały skutek odwrotny do zamierzonego. Należy spokojnie zignorować nachodzące myśli czy wyobrażenia, znowu postawić się w obecności Boga żywego i na nowo podjąć przerwaną modlitwę.
Modlitwa Jezusowa jest prostą formą modlitwy. Nie wymaga ani specjalistycznej wiedzy ani szczególnego miejsca lub czasu. Nie jest ona zarezerwowana dla wybranych. Może być praktykowana przez każdego. Można ją odmawiać indywidualnie bądź w grupie.
Tekst przygotował: o. Brunon Koniecko OSB
