W duchowości chrześcijańskiej mamy możliwość praktykowania bardzo wielu różnych form modlitwy. Trudno jest zliczyć je wszystkie. Metod jest dużo. To ukazuje bogactwo darów Ducha Świętego, które są udzielane Kościołowi. Każdy chrześcijanin może praktykować dowolną modlitwę, spośród tych, które są uznane. Nie inaczej jest z modlitwą Jezusową. Każdy chrześcijanin może ją praktykować.
Prawosławny Metropolita Sawa wskazuje, że „Starzec Parteniusz z Kijowa utożsamiał wypowiadanie słów modlitwy Jezusowej z rytmem bicia źródlanej wody. Stąd wniosek, że modlitewne przyzywanie Imienia jest dostępne dla wszystkich. Każdy z nas może je praktykować na każdym miejscu i o każdej porze. Dostępna jest ona dla poczatkującego i dojrzałego duchowo – pustelnika czy mieszkańca miasta, w zupełnej ciszy i pośród gwaru” (Metropolita Sawa, Modlitwa Jezusowa, w: Prawosławie, s. 463).
Podobnie twierdzi ks. Doroteusz Sawicki: „Każdy wierny, bez względu na poziom znajomości dogmatów i kościelnej tradycji, może rozpocząć ćwiczenie się w Modlitwie Jezusowej. Zaangażowanie jego musi jednak mieć narastający charakter” (Ks. Doroteusz Sawicki, Modlitwa Jezusowa i jej wpływ na rozwój duchowości, w: Elpis 6(19)/2002, s. 43).
Nic nie stoi więc na przeszkodzie, aby chrześcijanin, który szuka sposobu modlitwy, mógł praktykować modlitwę Jezusową. Tym bardziej jest to zasadne, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że jest to praktyka, która nie wymaga niczego nadzwyczajnego. Zawiera minimalną ilość słów, które szybko się zapamiętuje i nie trzeba niczego więcej robić, podejmując tę praktykę. To prosty sposób wołania do Boga, bycia z Nim.
Najbardziej znaną książką, która ukazuje wielką wartość modlitwy Jezusowej jest Filokalia. To w zasadzie nie książka, ale zbiór różnych tekstów dotyczących modlitwy czy życia duchowego. Autorami są święci, Ojcowie Kościoła, mnisi. Jeden z ojców filokalicznych, św. Symeon z Tesalonik, tak mówi o praktykowaniu modlitwy Jezusowej przez różne osoby:
„Niech zatem każdy wierny ustawicznie mówi zarówno w swym umyśle jak i mową tę modlitwę Imienia Jezus. Gdy przebywa w domu i podczas podróży, kładąc się spać i wstając ze snu (Pwt 6,6-7), gdy mówi lub coś czyni, niech zawsze jej się oddaje. Znajdzie wówczas wielką radość i wesele, jakich zaznali ci, którzy starannie tę modlitwę praktykują. Dotyczy ona także ludzi, którzy zajęci są sprawami życia doczesnego, a także samych mnichów, jeśli nawet muszą pozostawać pośród zgiełku świata. Potrzeba jednak każdemu przypomnieć jego powinność, aby wszyscy: kapłani, mnisi i świeccy mieli przed sobą wzór tej modlitwy i mogli ją praktykować według swych możliwości” (J. Naumowicz, Szkoła modlitwy Wschodnich Ojców Kościoła, s. 369-370).
W tej wypowiedzi jest ukazane to, że bez względu na stan życia, powołanie, każdy może praktykować modlitwę Jezusową. Co więcej, jest nawet wskazanie, aby to czynić ustawicznie, podczas wykonywania różnych czynności. Sprawy doczesne, wykonywanie obowiązków nie może być przeszkodą, która uniemożliwi podjęcie tej praktyki. Istotne jest to, aby być wiernym tej modlitwie i podejmować ją na miarę swoich możliwości.
Przyjęło się jednak sądzić, że ta modlitwa jest przede wszystkim dla mnichów. Oni bowiem całe swoje życie poświęcają Bogu w sposób szczególny oddając się modlitwie. Mają na to przeznaczony czas w ciągu dnia. Ich możliwości są zatem większe. Nie oznacza to jednak, że im przychodzi to z wielką łatwością. Tak wyjaśnia praktykowanie modlitwy Jezusowej przez mnichów św. Symeon z Tesalonik:
„Przede wszystkim dotyczy ona jednak mnichów, ponieważ zostali oni po to ustanowieni i stąd są nieodzownie zobowiązani. Nawet jeśli zajęci są różnymi posługami, niech zawsze, zgodnie ze swą powinnością, usiłują oddawać się wzywaniu Boga i modlić się nieustannie do Pana (por. 1 Tes 5,17). Niech tak postępują, nawet jeśli przeżywają niepokój i zamęt, i gdy ich umysł znajduje się, że tak powiem, w niewoli. Niech nie będą niedbali, by nie zostali ograbieni przez nieprzyjaciela. Powinni wciąż powracać do praktyki modlitwy i zawsze cieszyć się, gdy mogą to czynić” (J. Naumowicz, Szkoła modlitwy Wschodnich Ojców Kościoła, s. 370).
Odnośnie do praktykowania tej modlitwy przez wszystkich wiernych, św. Symeon wskazuje, że powinni oni trzymać się jej jako swej pieczęci i znaku wiary. Ta modlitwa będzie ich strzegła i uświęcała i pomagała przezwyciężyć pokusy (zob. J. Naumowicz, Szkoła modlitwy Wschodnich Ojców Kościoła, Warszawa 2023, s. 370). Powołaniem zaś każdego chrześcijanina jest świętość. Celem modlitwy Jezusowej jest zjednoczenie z Bogiem, czyli osiągnięcie świętości.
„Trzeba zatem, by wszyscy, kapłani, świeccy i mnisi, gdy tylko budzą się ze snu, mieli najpierw w myśli Chrystusa i pamiętali najpierw o Nim. Niech przedstawią Mu tę modlitwę jako początek wszelkiej myśli i jako swą ofiarę. Zanim pomyślą o czymś innym, powinni pamiętać o Jezusie, który nas zbawił i tak bardzo umiłował. Jesteśmy bowiem chrześcijanami i nosimy Imię Chrystusa. Przywdzialiśmy Go przez Boży chrzest (por. Ga 3,27). Zostaliśmy opieczętowani Jego namaszczeniem. Uczestniczyliśmy i uczestniczymy w świętym Ciele i Krwi Pańskiej. Jesteśmy Jego członkami (por. 1 Kor 12,27) i świątynią (por. 2 Kor 6,16). Przywdzialiśmy Go i On przebywa w nas. Dlatego powinniśmy okazać Mu miłość i zawsze o Nim pamiętać” (J. Naumowicz, Szkoła modlitwy Wschodnich Ojców Kościoła, s. 370-371).
„Modlitwa Jezusowa była szeroko praktykowana przez świeckich Kościoła prawosławnego. Jest tak łatwa, że nie trzeba się jej uczyć, aby ją zapamiętać. Wielu zajmuje się swoją codzienną pracą, powtarzając tę modlitwę” (E. Behr-Sigel, Miejsce serca. Wprowadzenie w duchowość prawosławną, s. 149).
Brunon Koniecko OSB – benedyktyn tyniecki. Do opactwa wstąpił w 2010 roku. Święcenia kapłańskie przyjął w 2018 r. Jest absolwentem administracji oraz teologii. W opactwie tynieckim był m.in. przeorem, podprzeorem i wychowawcą. Autor książek: Medytować to…, Nie żartujcie sobie z Bóstwa!, Modlitwa Jezusowa. Przewodnik po rekolekcjach Oddychać Imieniem, Droga Filokalii. 50-dniowe ćwiczenie duchowe
Jeśli chcesz otrzymywać bezpłatne powiadomienia o wszystkich tekstach, które w danym tygodniu pojawiły się na portalu modlitwajezusowa.com.pl, to zapisz się na otrzymywanie wiadomości. Jak będzie działać system powiadomień o nowych wpisach na portalu modlitwajezusowa.com.pl? Raz w tygodniu, w niedzielę o 18:00, otrzymasz wiadomość z listą najnowszych artykułów, które ukazały się na portalu modlitwajezusowa.com.pl.
