Tak jak otrzymaliśmy od Boga wzrok, aby rozpoznawać zjawiska: co jest białe, a co czarnego koloru, tak też otrzymaliśmy od Boga rozum, aby rozróżniać, co jest korzystne dla duszy. Pożądanie, oddzielone od rozumu, płodzi rozkosz i nie pozwala duszy zostać zbawioną oraz połączyć się z Bogiem.
— Pseudo-Antoni Wielki, Naszego w gronie świętych Ojca Antoniego Wielkiego pouczenia o zachowaniu ludzi i właściwym sposobie postępowania w stu siedemdziesięciu rozdziałach, [w:] Filokalia, tom 1.
Pseudo-Antoni Wielki w bardzo prosty, a zarazem mądry sposób wyjaśnia podstawowe prawa dotyczące ludzkiego życia i wiary. Chrześcijanin wierzy, że człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo Boże. Posiada zatem rozum, aby mieć narzędzie bez którego trudno by mu było funkcjonować w świecie.
Pan Jezus wielokrotnie spotykał się z niezrozumieniem swoich słów i czynów czy to ze strony swoich uczniów, czy innych osób. Wyjaśniał więc cierpliwie i dokładnie, aby można było pojąć Jego działanie. Ukazywał przez to sensowność swojego postępowania. Chciał w ten sposób udowodnić, że wiara to nie ślepe podążanie za Nim, ale działanie rozumne, które jest prawdziwe.
Rozum ma pomagać w wierze. Dzięki niemu mamy zdobywać umiejętność rozeznawania. Rozeznawania czego? Tego, co dobre i złe. To jest podstawowe narzędzie rozumu. Nie służy on tylko do typowo ludzkiego działania, postępowania czy zachowania. On ma znaczenie także duchowe. Bez niego trudno byłoby wzrastać w wierze. Byłoby to wręcz niemożliwe.
Rozum zatem ma wspierać wiarę, podtrzymywać ją. Dzięki niemu jakikolwiek rozwój wiary, życia duchowego i miłości będzie niemożliwy. Wiara to nie tylko zawierzenie Bogu, ale to także roztropność, umiejętność właściwej oceny rzeczywistości. Tego jednak nie da się dokonać bez rozumu. Nie powinniśmy jednak zapominać o łasce Bożej, ale też nie przeceniać działania rozumu.
Czy rozum jest bowiem czymś absolutnym? Pseudo-Antoni o tym nie mówi, ale zaznacza, że pożądanie, oddzielone od rozumu, nie pozwoli duszy zostać zbawioną. Jest zatem coś, co może wznieść się ponad rozum. Od człowieka jednak zależy czym tak naprawdę będzie się kierować w życiu. On sam decyduje czy skorzysta z rozumu czy nie. W obu przypadkach poniesie jednak konsekwencje swojego wyboru.
Modlitwa Jezusowa nie jest przeciwna działaniu rozumnemu. Co więcej, ona może wspierać rozum w drodze do połączenia z Bogiem. Nie jest przeciwna rozumowi. Można nawet powiedzieć, że na nim się opiera. Praktyka modlitwy Jezusowej jest bowiem czynnością rozumną, sensowną, która ma pomóc człowiekowi zostać zbawionym. Ona pozwala połączyć się z Bogiem.
Brunon Koniecko OSB – benedyktyn tyniecki. Do opactwa wstąpił w 2010 roku. Święcenia kapłańskie przyjął w 2018 r. Jest absolwentem administracji oraz teologii. W opactwie tynieckim był m.in. przeorem, podprzeorem i wychowawcą. Autor książek: Medytować to…, Nie żartujcie sobie z Bóstwa!, Modlitwa Jezusowa. Przewodnik po rekolekcjach Oddychać Imieniem, Droga Filokalii. 50-dniowe ćwiczenie duchowe
Jeśli chcesz otrzymywać bezpłatne powiadomienia o wszystkich tekstach, które w danym tygodniu pojawiły się na portalu modlitwajezusowa.com.pl, to zapisz się na otrzymywanie wiadomości. Jak będzie działać system powiadomień o nowych wpisach na portalu modlitwajezusowa.com.pl? Raz w tygodniu, w niedzielę o 18:00, otrzymasz wiadomość z listą najnowszych artykułów, które ukazały się na portalu modlitwajezusowa.com.pl.
