Nieuki i ignoranci uznają nauki za coś śmiesznego i nie chcą ich słuchać, ponieważ dowodzi im się wtedy ich nieuctwa, podczas gdy oni chcą, aby wszyscy byli podobni do nich. W ten sam sposób ci, którzy żyją bezwstydnie i tak też postępują, starają się, aby wszyscy byli od nich gorsi, uważając, że dzięki mnogości złych łowią nienaganność dla siebie. Dusza ginie i ulega zmąceniu, osłabiona złem, które niesie ze sobą rozwiązłość, pychę, nienasycenie, gniew, raptowność, obłęd, mord, lament, zawiść, zachłanność, rabunek, ból, kłamstwo, rozkosz, gnuśność, smutek, tchórzostwo, chorobę, nienawiść, obwinianie, niemoc, błądzenie, brak poznania, fałsz i zapomnienie Boga. Przez takie oraz im podobne rzeczy nędzna dusza, która oddziela się od Boga, doznaje kary.
— Pseudo-Antoni Wielki, Naszego w gronie świętych Ojca Antoniego Wielkiego pouczenia o zachowaniu ludzi i właściwym sposobie postępowania w stu siedemdziesięciu rozdziałach, [w:] Filokalia, tom 1.
Pseudo-Antoni Wielki mówi o pewnym procesie, który dokonuje się w człowieku pod wpływem jego postępowania i myślenia. Wskazuje na bezsensowność tych, którzy odrzucają nauczanie, a zarazem korzystanie z rozumu. Wiąże się to z prowadzeniem życia, które jest dalekie od Bożych przykazań. Swoim postępowaniem i koncepcją chcą udowodnić słuszność swojego stylu życia.
W rozważaniu Pseudo-Antoniego istotne jest pojęcie duszy. Szymon Hiżycki OSB w słowniku wskazuje, że dusza może oznaczać życie uczuciowe człowieka, jego wnętrze, przeżycia, emocje w odróżnieniu od serca, które ma zakres znacznie szerszy, obejmujący także intelekt, pragnienia. Jednak dusza wskazuje też na całość ludzkiego wysiłku, który pozwala przygotować serce na przyjęcie łaski.
Dusza nie jest czymś, co nie podlega kształtowaniu, wychowaniu bądź formowaniu. To ta część ludzkiego życia, która podlega określonym prawom, podobnie jak ciało. Ciało zmienia się w trakcie życia człowieka. Dusza, zdaniem Pseudo-Antoniego może ulegać zmąceniu i słabnąć. Co to znaczy? Podaje on katalog różnych zachowań, stanów, które powodują, że dusza traci zdolność jednoczenia się z Bogiem. Przez te wymienione oraz inne rzeczy, nie tylko traci łaskę uświęcającą, ale również osłabia swoją zdolność do przyjęcia jej, współpracy z nią i otwarcia się na Boże działanie i poruszenia. Biblia także zna podobne katalogi, np.: Tych sześć rzeczy w nienawiści ma Pan, a siedem budzi u Niego odrazę: wyniosłe oczy, kłamliwy język, ręce, co krew niewinną wylały, serce knujące złe plany, nogi, co biegną prędko do zbrodni, świadek fałszywy, co kłamie i ten, kto wznieca kłótnie wśród braci (Prz 6,16-19).
Pseudo-Antoni mówił wcześniej o duszy rozumnej, która potrafi rozróżnić dobro od zła. Taka dusza potrafi robić wiele rzeczy dobrych, sprzyja harmonijnemu życiu. To zaś, co niegodziwe, będzie niszczyło duszę, czyli niszczyło Boże życie w niej. Taka dusza staje się podatna na różnego rodzaju ludzkie stany, namiętności, a także pokusy złego ducha. Jest bardziej skłonna do zła, niż do dobra. Zło osłabia duszę. Pseudo-Antoniemu zależy natomiast na tym, aby ją umacniać. Podaje więc katalog różnych postaw i stanów, które będą duszę osłabiać. Chce pokazać to, co jest niewłaściwe, aby ci, którzy sięgają do jego nauk, mogli wiedzieć czego należy unikać.
Modlitwa Jezusowa w pozytywny sposób kształtuje ludzką duszę. Dzięki praktyce medytacyjnej, można kształtować ją w sposób prawidłowy. Forma tej modlitwy sprawia, że człowiek niczemu nie będzie chciał się zniewolić. Modlitwa Jezusowa uczy dystansu do własnych stanów, odczuć i postaw. Sprawia, że można dostrzec niebezpieczeństwa zagrażające duszy i z pomocą Bożej łaski starać się je przezwyciężać. Jeżeli dusza może oznaczać życie uczuciowe człowieka, jego wnętrze, przeżycia i emocje, to modlitwa Jezusowa prowadzi do niepoddawania się tym wszystkim aspektom ludzkiej egzystencji, aby one nie przejęły nad nim kontroli. Sprzyja nabywaniu sprawności zapanowania nad wnętrzem człowieka, jego przeżyciami i emocjami.
Brunon Koniecko OSB – benedyktyn tyniecki. Do opactwa wstąpił w 2010 roku. Święcenia kapłańskie przyjął w 2018 r. Jest absolwentem administracji oraz teologii. W opactwie tynieckim był m.in. przeorem, podprzeorem i wychowawcą. Autor książek: Medytować to…, Nie żartujcie sobie z Bóstwa!, Modlitwa Jezusowa. Przewodnik po rekolekcjach Oddychać Imieniem, Droga Filokalii. 50-dniowe ćwiczenie duchowe
Jeśli chcesz otrzymywać bezpłatne powiadomienia o wszystkich tekstach, które w danym tygodniu pojawiły się na portalu modlitwajezusowa.com.pl, to zapisz się na otrzymywanie wiadomości. Jak będzie działać system powiadomień o nowych wpisach na portalu modlitwajezusowa.com.pl? Raz w tygodniu, w niedzielę o 18:00, otrzymasz wiadomość z listą najnowszych artykułów, które ukazały się na portalu modlitwajezusowa.com.pl.
