Rozumne zmysły, które są w rozumnym człowieku, prowadzą z nim wojnę poprzez namiętności duszy. Ciało posiada pięć zmysłów: wzrok, węch, słuch, smak i dotyk. Poprzez te pięć zmysłów nieszczęsna dusza ulega i w efekcie jest niewolona przez własne cztery namiętności. Cztery namiętności duszy to: próżność, radość, gwałtowność i tchórzostwo. Gdy jednak człowiek, sprawnie sobą pokierowawszy przez zdrowy rozsądek i namysł, zyska przewagę i zwycięży namiętności, nie będzie już przez nie atakowany, lecz pojedna się w duszy i zostanie uwieńczony przez Boga, ponieważ zwyciężył.
— Pseudo-Antoni Wielki, Naszego w gronie świętych Ojca Antoniego Wielkiego pouczenia o zachowaniu ludzi i właściwym sposobie postępowania w stu siedemdziesięciu rozdziałach, [w:] Filokalia, tom 1.
Pseudo-Antoni Wielki podejmuje się próby opisania tego, co dzieje się w człowieku. To mechanizmy postępowania, działania, a może nawet byśmy powiedzieli, że to pewnego rodzaju procesy psychiczne, które zachodzą w człowieku. Autor przede wszystkim stara się dać radę, która może przyczynić się do właściwego sposobu zachowania i postępowania ludzi.
Jego argumentacja wydaje się prosta. W ciele są zmysły, które mogą być przyczyną popadnięcia w niewolę określonego rodzaju niewłaściwego zachowania. Temat namiętności przejawia się co jakiś czas w tym dziele. Dla Pseudo-Antoniego jest on bardzo ważny. Nie mniej, a może i bardziej istotny jest rozsądek czy pewnego rodzaju roztropność albo po prostu rozum.
Dla Pseudo-Antoniego rozumny człowiek to przede wszystkim ten, kto potrafi odróżnić dobro od zła. Rozsądek ma pomóc we właściwym pokierowaniu życia. Jest to zatem „narzędzie” kluczowe bez którego życie szczęśliwe nie będzie możliwe. Jeśli namiętności czy zmysły są uważane za coś mocnego, wręcz nie dającego się opanować, to Pseudo-Antoni jednoznacznie stwierdza, że człowiek może z nimi wygrać.
To głównie od jego samego zależy w którą stronę skieruje swoje życie. Co więcej, Pseudo-Antoni zapewnia, że zwycięstwo nie będzie chwilowe i ulotne. Będzie ono czymś trwałym. Przyczyną tego jest osiągnięcie pojednania w duszy, czyli pewnego rodzaju integracji wewnętrznej, spójności, która powoduje, że człowiek nie ma problemu z własną tożsamością. Ten proces wskazuje na fundamentalną rolę rozsądku, rozumu, dzięki czemu każdy może pokonywać swoje słabości i ograniczenia. Zatem klucz do zwycięstwa leży w samym człowieku.
Modlitwa Jezusowa może uczyć praktyki uwalniania się od namiętności. Dzięki wierności, staje się możliwe opanowanie tego, co może rządzić człowiekiem i sprawiać, że jego życie stanie się rozumne. Modlitwa Jezusowa uczy panowania nad namiętnościami, jakimi są gwałtowność czy próżność. Nie da się praktykować tej modlitwy będąc im poddanym. Modlitwa Jezusowa uczy łagodności i pokory, które zwyciężają.
Brunon Koniecko OSB – benedyktyn tyniecki. Do opactwa wstąpił w 2010 roku. Święcenia kapłańskie przyjął w 2018 r. Jest absolwentem administracji oraz teologii. W opactwie tynieckim był m.in. przeorem, podprzeorem i wychowawcą. Autor książek: Medytować to…, Nie żartujcie sobie z Bóstwa!, Modlitwa Jezusowa. Przewodnik po rekolekcjach Oddychać Imieniem, Droga Filokalii. 50-dniowe ćwiczenie duchowe
Jeśli chcesz otrzymywać bezpłatne powiadomienia o wszystkich tekstach, które w danym tygodniu pojawiły się na portalu modlitwajezusowa.com.pl, to zapisz się na otrzymywanie wiadomości. Jak będzie działać system powiadomień o nowych wpisach na portalu modlitwajezusowa.com.pl? Raz w tygodniu, w niedzielę o 18:00, otrzymasz wiadomość z listą najnowszych artykułów, które ukazały się na portalu modlitwajezusowa.com.pl.
