Biskup, Ojciec Kościoła.
Jest wpisany do kalendarza Konfederacji Benedyktyńskiej. Jego wspomnienie dowolne przypada 10 stycznia.
Urodził się ok. 335 r. w Cezarei Kapadockiej jako młodszy brat Bazylego Wielkiego.
Pochodził z rodziny chrześcijańskiej. Był synem sławnego retora Bazylego oraz św. Emmelii. Bazyli Wielki nazwał jego swoim „mistrzem, nauczycielem i ojcem”. Był bardzo dobrze wykształcony. Przez pewien czas był lektorem. Został nauczycielem retoryki i ożenił się. Za namową rodziny, przyjaciół a także Grzegorza z Nazjanzu postanowił wieść życie monastyczne we wspólnocie Bazylego Wielkiego nad rzeką Irys w Poncie.
W 371 r. został biskupem w Nyssie. Był jednak pozbawiony zdolności administracyjnych. Przez swoich wrogów, którzy byli heretykami, został oskarżony o malwersacje ekonomiczne i dlatego musiał opuścić stolicę biskupią. W niedługim czasie (dwa lata) powrócił i nadal gorliwie bronił prawdziwej wiary. W 380 r. został biskupem Sebaste. Posługę pełnił jednak tylko przez kilka miesięcy. Bronił doktryny chrześcijańskiej na Soborze Konstantynopolitańskim I (381 r.). Przyczynił się na nim do sformułowania nauki o Bóstwie Ducha Świętego. W 386 r. wycofał się z życia publicznego. W 394 r. uczestniczył jeszcze w synodzie, który odbył się w Konstantynopolu.
Grzegorz komentował Pismo Święte, pisał listy, kazania, dzieła dogmatyczne, egzegetyczne, ascetyczne. Wśród ostatnich wyróżnia się O dziewictwie skierowany do mnichów. Grzegorz uważał, że stan dziewiczy jest najlepszą drogą zbliżania się do Boga. Na uwagę zasługuje ponadto Żywot Mojżesza, w którym stosując egzegezę alegoryczną, ukazuje życie Mojżesza jako obraz wędrówki mistycznej i wstępowania duszy do Boga. Napisał go wtedy, gdy został uznany za ojca duchowego mnichów. Zdaniem H. von Campenhausena, jest pierwszym teologiem chrześcijańskim, który umie precyzyjnie uzasadnić ścisłe pojęcie kapłaństwa w sensie przeistaczającej, sakramentalnej mocy święceń i wybitnego stanowiska kapłana jako sprawującego służbę Bożą.
Grzegorz z Nyssy posiadał wzniosłą wizję godności człowieka. Według niego, celem człowieka jest upodobnić się do Boga. Osiąga się to przede wszystkim przez miłość, poznanie i praktykowanie cnót. Grzegorz jednak podkreśla, że «Nie jest bowiem naszym dziełem ani też rezultatem ludzkich sił upodobnienie się do Bóstwa, lecz jest to owoc hojności Boga, który od samego początku udzielił naszej naturze łaski podobieństwa do Niego» (Benedykt XVI, Święty Grzegorz z Nyssy (II)). Jego zdaniem «nie chodzi o to, by dusza dowiedziała się czegoś o Bogu, ale by miała w sobie Boga» (Benedykt XVI, Święty Grzegorz z Nyssy (II)). Zauważa jednocześnie, że «Bóstwo jest czystością, wyzwoleniem od namiętności i usunięciem wszelkiego zła: jeśli to wszystko dzieje się w tobie, Bóg rzeczywiście jest w tobie» (Benedykt XVI, Święty Grzegorz z Nyssy (II)).
Grzegorz z Nyssy to nie tylko biskup, ale także filozof, teolog, poeta, mistyk. Przez niektórych jest uważany za „twórcę teologii mistycznej”. Jego cała duchowość i teologia jest oparta na przeświadczeniu o nieskończoności Boga. Człowiek nigdy nie będzie w stanie poznać Boga w pełni. Poznawanie dokonuje się przede wszystkim na drodze kontemplacji (doświadczenie mistyczne), która przewyższa drogę rozumową.
Nie znamy daty jego śmierci. Prawdopodobnie było to w 394 r. albo po tej dacie.
W ikonografii przedstawiany jest jako grecki biskup, z paliuszem oraz księgą Pisma Świętego. Zazwyczaj też błogosławi prawą ręką.
Bibliografia:
Benedykt XVI, Święty Grzegorz z Nyssy (I).
Benedykt XVI, Święty Grzegorz z Nyssy (II).
H. von Campenhausen, Ojcowie Kościoła, tłum. K. Wierszyłowski, Warszawa 1967.
F. Drączkowski, Patrologia, Pelplin-Lublin 1998.
A. Żurek, Wprowadzenie do Ojców Kościoła, Kraków 1993.
Brunon Koniecko OSB – benedyktyn tyniecki. Do opactwa wstąpił w 2010 roku. Święcenia kapłańskie przyjął w 2018 r. Jest absolwentem administracji oraz teologii. W opactwie tynieckim był m.in. przeorem, podprzeorem i wychowawcą. Autor książek: Medytować to…, Nie żartujcie sobie z Bóstwa!, Modlitwa Jezusowa. Przewodnik po rekolekcjach Oddychać Imieniem, Droga Filokalii. 50-dniowe ćwiczenie duchowe
Opracowanie graficzne: Mikołaj Jastrzębski OSB
Jeśli chcesz otrzymywać bezpłatne powiadomienia o wszystkich tekstach, które w danym tygodniu pojawiły się na portalu modlitwajezusowa.com.pl, to zapisz się na otrzymywanie wiadomości. Jak będzie działać system powiadomień o nowych wpisach na portalu modlitwajezusowa.com.pl? Raz w tygodniu, w niedzielę o 18:00, otrzymasz wiadomość z listą najnowszych artykułów, które ukazały się na portalu modlitwajezusowa.com.pl.
